گزیده ای از اشعار منصور اوجی
به انتخاب: حمیدرضا خزاعی
وقتی كه سهره خواند
وقتی كه سهره خواند
آئينه ای شكسته بودم و سروی تمام زرد
وقتی كه سهره خواند.
رفتند عاشقان و
گذشتند شاهدان
وين قصه در تمامِ جهان ناشنيده ماند.
كجاست مشعله ی ماه
كجاست مشعله ی ماه؟
نه كفتری كه بخواند به برجِ قلعه ی ويران
نه آب در كمرِ چاه
سوارِ خسته رسيده است
و شب رسيد بناگاه.
كجاست مشعله ی ماه؟
با حنجره ای قديم
با حنجره ای قديم مي خواند
مرغی لبِ سلخ :
ـ « برگيريد، از آب برگيريد
اين سنبل كاكلِ سياوش را!
پهناي زمين و هفت دريا را،
در آتشِ سرخ، غرق خواهد كرد
در خون، خون، خون . . .
آري لبِ سلخ،
با حنجره اي قديم مي خواند –
مرغي و چه تلخ!
سايه ای بر سايه ای
باز شد و بسته شد دريچه ای آن گاه
در پسِ آن شعله ای شكفت و فرو خفت
سايه ای بر سايه ای، چه عطرِ غريبي . . .
ماه برآمد
و به فرو دستِ رودخانه، غلامان
قايقي از گل، ز رودخانه گرفتند .
كاشف اشياء و اسم ذات
كفتران بر بام مي چرخند .
كفتران در شام رو در رو . . .
سادگي را كشف بايد كرد
سادگي يك دكمه ، يك ريگ است
سادگي برگي كه مي ريزد
سادگي « اي واي » دختر هاست
تيله ها وقتي كه مي بارد .
تيله را در شعر بايد ديد
آب را در شعر بايد ديد
تا ابد جاري ست از آن كوزه ها ، جاري ست . . .
سادگي در نقره ي ماه است
كودكان وقتي كه مي خندند در برگشت .
شعر ها را ما كجا خوانديم ؟
رازِ اشياء را كه بر ما گفت : ؟ -
در دو سوي كلمه ها چيزي ست
نام را بر مي گزيني تو
و تو مي نامي گياهان را
و تو مي نامي فلق را
سرخ
عصر را، خورشيد را، گل را،
و اناري را كه مي بيني .
و تو مي نامي صدايي را كه مي آيد،
اين صداي پاي كودك هاست
شيطنت را شاد در راهند
در ميانِ برگ هاي زرد .
اين صداي « كوزه ، آه بشكست ! »
اين صداي واي دختر هاست
اين صداي باد، آن آواز
اين صداي بالِ كفترها . . .
سادگي در شام رو در روست
سادگي را كشف بايد كرد
در غروبي سرد مي رفتيم
در غروبي سرد و پاييزي
دختران از چاه ساري آب مي بردند.
و اناري سرخ را ديوانه اي مي خورد،
رنگِ خورشيدي كه در پشتِ افق گم شد.
و افق گم شد.
كودكان رفتند،
تيله ها ماندند و دختر ها
دختران و كوزه هايي خورد .
دختران رفتند
كوزه ها ماندند و ماهي زرد .
كوزه ها ماندند و آبي همچنان جاري
و كسي مي خواند از اعماقِ چاهي خشك – شايد مرد ديوانه –
پشت اين ديوار ها باغي ست
پشت اين ديوارها و كفترها
و در آن تنديسي از پيري ست
شاعري از كاشفان درد
كاشفِ اشياء و ماه و چاه
كاشفِ اشياء و اسم ذات
كاشف عصر و انار و مرگ . . .
با گنجشكانت
خدايا!
خداوندا!
ديگر بار اگر به جهانم بازگرداندي
نه ديگر مي خواهم دريايي باشم
و نه ديگر جنگلي
و نه پلنگي
تنها مي خواهم با پرندگانت هم آواز باشم
هم آوا با گنجشكانت
در صبح زود
و اما موطن ماه ؟
هر چيز را موطني است
زادگاهي و
خاستگاهي .
گاهي از خود مي پرسم
- در غروب هاي دلگير –
موطن سرو كجاست؟
موطن شراب؟
و بهار نارنج؟
ليموها را بعدها به شيراز نسبت دادند
و دختران شيرازي را بعدتر
با آن كمان ابرو
و چشمان سياه
و اما موطن ماه
و زنجره ها؟
’مردم اگر
می آيند
در هواي معطر عصر
تخمه می شكنند
گيسو می گشايند
غش غش می خندند
گيسو می بافند
به دنبال هم می گذارند
و سرانجام خسته و سرشار
چند دانه از اين معطر می چينند و می روند.
كيستند اين آمدگان امروز
كه فردا باز می آيند ؟
’مردم اگر
به نارنجستانم
به خاك بسپاريد
به نارنجستان قوام .
پس از نشستن باران
پس از نشستنِ باران
به شعر مي برد اين صبح
خبر دهيد به مرغانِ باستاني ايران
به تيهوان و ٍهزاران
گل اشرفي ست كه فرش است تا كرانه ي آفاق
به شعر مي برد اين صبح
عشق
سهره اي پريد
سهره اي نشست
در درونم اين چراغ از كجاست ؟
در شبي چنين كه ظلمت از هزار سو گشوده دست
خاك را به روشني كشانده ام
خاك و باد و ماه را
آب چاه را
عكسِ كيست در درونِ آب ؟
عكسِ كيست اين ؟
( ماهيان به پيشوازِ ماه مي روند و
شاعران به شاعري . . . )
اين خراب را كه چفت و بست زد ؟
اين شكسته را كه بست ؟
عشق ! عشق ! عشق !
خاك را به روشنيكشانده ام
در درونم اين چراغ از كجاست ؟
خوش به موقع آمدي بيا !
لادني كه در بهار بشكفد گل است
سهره ای پريد
سهره ای نشست.